Prebiotyk – co to takiego?
Prebiotyk to substancja, której nasz organizm nie trawi i nie wchłania, natomiast czerpie z niej pokarm dla bakterii probiotycznych. Nieodłącznym elementem definicji prebiotyku jest również korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Ponadto prebiotyk musi stymulować wzrost i aktywność bakterii kwasu mlekowego (czyli naszych dobrych bakterii) w sposób wybiórczy – np. oligosacharydy wspierają rozwój bakterii z rodzajów Bifidobacterium i Lactobacillus obecnych np. w Linex probiotyk. Takie połączenie bakterii probiotycznych z substancjami prebiotycznymi w tym samym preparacie nazywa się synbiotykiem i wiele preparatów znanych marek oferuje taki skład (np. Linex, Trilac).
Czym jest inulina?
Jednym z bardziej rozpowszechnionych prebiotyków jest inulina. Można ją spotkać w osobnych, prebiotycznych preparatach lub też w połączeniu z probiotykami w synbiotykach (np. Linex). Inulina jest również częstym dodatkiem do żywności, spełniając przy tym kolejną ważną cechę prebiotyków – stabilność w warunkach przetwarzania żywności.
Inulina to pożytek płynący z natury. Jest składnikiem zapasowym organów podziemnych kilku pożytecznych gatunków roślin. Po raz pierwszy wyizolowano ją w korzenia omanu wielkiego. Inne popularne zielarskie źródła inuliny to korzeń cykorii, kłącze słonecznika bulwiastego czy korzeń mniszka lekarskiego.
Pod względem chemicznym inulina jest polisacharydem i po wyizolowaniu ma postać białego proszku, który rozpuszcza się w ciepłej wodzie. Takie właściwości fizyczne sprawiają, iż nie ma trudności, aby dodać ją w formie proszku do suplementów diety (np. Linex, Bactilac, Osłonik), żywności stałej lub nawet napojów.
Właściwości inuliny jako prebiotyku
Podstawowym zadaniem inuliny jest wspieranie rozwoju bakterii probiotycznych – w ten sposób działa ona pośrednio na zdrowie człowieka poprzez wielorakie korzyści, jakie dobre bakterie kwasu mlekowego nam przynoszą – to temat bardzo szeroki opisywany w osobnych artykułach. Ale nie tylko. Inulina sama w sobie jest dość dobrze przebadanym prebiotykiem pod względem korzyści zdrowotnych, jakie wywołuje jej przyjmowanie. Do potwierdzonych naukowo korzyści z przyjmowania inuliny należą między innymi:
- pozytywny wpływ na poziom glukozy – dzięki temu inulina w żywności (zwłaszcza specjalnie przeznaczonej dla diabetyków) często stosowana jest jako zdrowy słodzik zastępujący cukier;
- pozytywny wpływ na poziom lipidów we krwi;
- zwiększenie poziomu przyswajania składników mineralnych z pożywienia – pozytywny wpływ na ich biodostępność;
- wzmacnianie odporności organizmu poprzez modulacyjny wpływ na układ odpornościowy (immunologiczny) człowieka;
- produktami fermentacji inuliny przez Bifidobakterie i pałeczki Lactobacillus (obecne np. w Linex, Trilac, Bactilac) są krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (masłowy, octowy, propionowy), które hamują rozwój bakterii chorobotwórczych (np. Shigella, E. coli).
Ciekawostką jest fakt, że inulina zastosowana w składzie kosmetyków dzięki swoim właściwościom prebiotycznym pomaga chronić również skórę i błony śluzowe przed szkodliwymi patogenami (sprzyja zachowaniu odpowiedniej równowagi bakteryjnej na powierzchni skóry).
Mając na uwadze powyższe właściwości inuliny i pamiętając o jej silnych właściwościach prebiotycznych, nie trzeba nikogo przekonywać, że warto wybierać w aptece synbiotyki z inuliną, a w sklepach ze zdrową żywnością szukać na półkach produktów słodzonych tą substancją prebiotyczną.
[1] Ruszkowski J., Szewczyk A., Witkowski J.M., 2018, Przegląd doustnych prebiotyków, probiotyków, synbiotyków i postbiotyków dostępnych na polskim rynku aptecznym, Farm. Pol. 74(2): 114–122.
[2] Śliżewska K., Nowak A., Barczyńska R., Libudzisz Z., Prebiotyki – definicja, właściwości i zastosowanie w przemyśle, „ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość”, 1 (86), 5–20.
[3] Kiełtyka-Dadasiewicz A., Sawicka B., Krochmal-Marczak B., Bienia B., 2014, Inulina jako produkt spożywczy, paszowy, farmaceutyczny, kosmetyczny i energetyczny, „Towaroznawcze Problemy Jakości” 1(38).
